Werkgevers weten niet hoe ze zzp’ers moeten inhuren

Meer dan de helft van de werkgevers houdt zich niet aan de wet bij het inhuren van zelfstandigen zonder personeel. Voor bedrijven is het soms handiger om werk te laten doen door zzp’ers, in plaats van het eigen personeel. De ingehuurde zelfstandige ondernemers moeten wel echt zelfstandige zijn, anders zijn ze verkapte werknemers, die recht hebben op sociale premies en pensioenopbouw. De Belastingdienst onderzocht 104 bedrijven en in 59 van die ondernemingen bleken zzp’ers onrechtmatig aan de slag te zijn.

Daar hoeft geen kwaadwillendheid achter te zitten. De regels voor het inhuren van een van de 1,1 miljoen Nederlandse zelfstandigen staan in een wet, die opdrachtgevers en opdrachtnemers ontzettend vaag vinden. Die Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA) is daarom al controversieel sinds ze in 2016 in werking trad.

Dat erkent het kabinet ook, net als de Belastingdienst. Die laatste handhaaft zelfs niet meer, totdat er meer duidelijkheid is wat nou wel en niet mag. Alleen als bedrijven de regels met opzet aan hun laars lappen, kunnen ze vervolgstappen van de fiscus verwachten. Toch sluit de Belastingdienst bij twaalf van de 104 onderzochte bedrijven niet uit dat de regels bewust worden overtreden. Die worden nader onderzocht.

Geen opzet
De rest lijkt de wet dus niet met opzet te overtreden. Zij zullen het toejuichen dat de wet DBA op dit moment wordt omgebouwd tot iets behapbaarders. Later dit jaar komt een website beschikbaar, waarop werkgevers en werknemers vragen over hun arbeidsrelatie kunnen beantwoorden. Daar rolt dan uit of het om echte of schijnzelfstandigheid gaat. In dat laatste geval moet de werkgever dus gewoon loonheffingen inhouden en premies betalen voor de werknemersverzekeringen.

Vooral de vraag of er sprake is van een gezagsverhouding speelt zzp’ers en opdrachtgevers parten. Als de opdrachtgever veel gezag uitoefent, en dus bepaalt hoe de zzp’er zijn werk moet doen, is die zelfstandige misschien niet zo zelfstandig. Maar een opdrachtgever moet natuurlijk wel bijsturen en zijn wensen over het product of de dienst duidelijk maken aan de zzp’er. Waar het uiten van wensen ophoudt, en iemand ‘de baas begint te spelen’, is nu onduidelijk. Daar wil minister Wouter Koolmees van sociale zaken dan ook scherpere richtlijnen voor opstellen.

Verder gaan er bij de fiscus alarmbellen rinkelen als de ingehuurde zzp’ers nagenoeg hetzelfde werk verrichten als de vaste werknemers. Ook als zzp’ers zich bezighouden met kernactiviteiten van het bedrijf.

Nuttige praktijkervaringen
Voor het kabinet zijn de praktijkervaringen van de werkgevers nuttig bij het toewerken naar de nieuwe wetgeving. De fiscus is van plan om weer te gaan handhaven, zodra de aangepaste wetgeving in werking treedt. De controles worden langzaam opgebouwd, zodat werkgevers kunnen wennen aan de nieuwe situatie.

Vakbond FNV wil daar niet op wachten. Niet handhaven van de wet DBA leidt tot meer schijnconstructies, stelt ze in een persverklaring. Bedrijven zouden op deze manier goedkoop aan arbeid kunnen komen. Bestuurslid Zakaria Boufangacha is overigens niet onder de indruk van het onderzoek van de fiscus. “Wij weten al lang dat veel bedrijven de regels aan hun laars lappen.”

Bron: trouw